საზოგადოება და ბანკებმა ცვლად საპროცენტო განაკვეთზე მიბმული სესხები მიმოიხილა. 2023 წლის 1 აგვისტოს მდგომარეობით ცვლად საპროცენტო განაკვეთზე მიბმული 186,632 სესხია გაცემული და მათი აბსოლუტური უმრავლესობა რეფინანსირების განაკვეთზეა მიბმული. მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტმა რეფინანსირების განაკვეთი 10.00%-მდე შეამცირა. შესაბამისად,  186,632 მსესხებელს პირდაპირ შეუმცირდება სესხზე ყოველთვიური შენატანი. ასევე, რეფინანსირების განაკვეთი არაპირდაპირ გავლენას ახდენს ეკონომიკაში საპროცენტო განაკვეთებზე და განაკვეთის შემცირება დადებითად აისახება ეკონომიკურ ზრდაზე.

186,632 ხელშეკრულებიდან, უმრავლესობა შინამეურნეობებზე გაცემული სესხებია (96%). ჯამურად, ცვლად საპროცენტო განაკვეთზე 11.4 მლრდ ლარის მოცულობის სესხებია გაცემული და შინამეურნეობებზე 6.6 მლრდ. ლარის (58%), ხოლო იურიდიულ პირებზე 4.8 მლრდ. ლარის (42%).

დღესდღეობით, ყველაზე დიდი მოცულობით ბიზნეს სესხებია გაცემული - 5.8 მლრდ ლარი. იპოთეკური სესხების ჯამური მოცულობა 3.6 მლრდ. ლარს, ხოლო, სამომხმარებლო სესხების კი 2 მლრდ. ლარს შეადგენს. წლიურად, ყველაზე დიდი ზრდა სამომხმარებლო სესხებში ფიქსირდება (+36%), ბიზნეს სესხების და იპოთეკური სესხების მოცულობა კი 19%-ით და 14%-ით გაიზარდა, შესაბამისად.  ბიზნეს სესხის საშუალო მოცულობა 178,542 ლარს, იპოთეკურის 49,070 ლარს და სამომხმარებლო სესხის კი 24,274 ლარს შეადგენს.

გრაფიკი 1. ცვლად საპროცენტო განაკვეთზე მიბმული სესხების რაოდენობა და მოცულობა (მლრდ. ლარი) 2023 წლის აგვისტოს მდგომარეობით.

ეროვნული ვალუტით გაცემული სესხების მოცულობა დაახ. 15%-ით არის გაზრდილი და 26 მლრდ. ლარს მიაღწია 2023 წლის აგვისტოს მდგომარეობით, წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. აღნიშნული, მნიშვნელოვნად ჩამოუვარდება 2016-2022 წლების საშუალო ზრდის მაჩვენებელს 25%-ს.

ცვლად საპროცენტო განაკვეთზე მიბმული სესხები ეროვნულ ვალუტაში ჯამურად გაცემული სესხების 44%-ს შეადგენს. აგვისტოში ცვლად საპროცენტო განაკვეთზე მიბმული სესხების ზრდის ტემპი შენელდა და გაცემული სესხები 1%-ით შემცირდა. აღნიშნული შემცირება ძირითადად იურიდიულ პირებზე გაცემული სესხების შემცირებით არის გამოწვეული (-2.5%), ვინაიდან, შინამეურნეობებზე გაცემული სესხები მცირედით გაიზარდა (+0.7%). ხელშეკრულებების რაოდენობა კი წლიურად 3.4%-ით არის შემცირებული.

გრაფიკი 2. ეროვნულ ვალუტაში გაცემული სესხების მოცულობა (მლრდ. ლარი) და წლიური ზრდა (%) 2016-2023.

1 აგვისტოს მონაცემებით ეროვნულ ვალუტაში გაცემული სესხების საშუალო საპროცენტო განაკვეთმა 16.91% შეადგინა, რაც 0.2%-ით ნაკლებია შარშანდელ მაჩვენებელზე.

„საზოგადოება და ბანკების“ აზრით, მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტის დღევანდელი გადაწყვეტილება, ინფლაციის მნიშვნელოვნად შემცირების ტენდენციითაა გამოწვეული. გაცვლითი კურსის დაბალი მერყეობა ამცირებს იმპორტირებულ ინფლაციას. ასევე, შემცირებულია მიგრანტების შემოდინება, რაც აისახება ერთობლივ მოთხოვნაზე და ინფლაციურ მოლოდინებზე. სესხების ზრდის ტემპი ჩამოუვარდება 2016-2022 წლებში არსებულ საშუალო ზრდის ტემპს და სახეზე გვაქვს ეკონომიკური ზრდის ტემპის შემცირება. არსებულ პირობებში, მნიშვნელოვანია მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის შემდგომი შერბილება. ვინაიდან, გამკაცრებული მონეტარული პოლიტიკის პირობებში მნიშვნელოვნად არის შემცირებული ხელმისაწვდომობა ფინანსურ რესურსებზე და არსებული ერთჯერადი ფაქტორების ამოწურვის შემთხვევაში მოსალოდნელია ეკონომიკური ზრდის კიდევ უფრო შემცირება.